Tuya'nın Evliliği

Misafir

Çin'in hemen kuzeyinde bulunan özerk bir bölgede, İç Moğolistan'da geçiyor "Tuya'nın Evliliği". Hızla endüstrileşen Çin'in çölleşmeye terk ettiği engin Moğol bozkırlarında hayatta kalmaya çalışan bir avuç çobanın öyküsünü anlatıyor Çinli yönetmen Quanan Wang. Annesinin de doğup büyüdüğü bu toprakların yalnızlığa terk edilmesine, yüzyıllar boyunca burada kendi gelenekleri içinde yaşamış insanların yuvalarını terk etmeye zorlanmalarına bir tepki olarak çekmiş filmini Wang. Her şeyiyle kendine özgü bu insanların gündeliğini, müziklerini, kıyafetlerini Tuya'nın evliliği/evlilikleri üzerinden anlatıyor. Böylelikle, yok olmaya yüz tutmuş köklü bir geleneği kayıt altına alıp, bu insanların hikâyelerinin çölün sessizliği içinde kaybolup gitmesine direnmiş oluyor.
Tuya, filme tek bir kişiyle evli olarak başlıyor. Kocası Bater'in kuyu kazmaya çalışırken sakat kalmasıyla değişiyor her şey. Moğol bozkırında geçerli olan tek bir kural var ve bunu herkes biliyor: Hayatta kalmak. Kocası sakat kalınca, Tuya'nın evi 'erkeksiz' kalıyor. Tuya, acımasız çölün tüm şartlarına direnip kocasını ve iki çocuğunu tek başına beslemeye çalışsa da, vücudu buna izin vermiyor; çöl galip geliyor. Yapılması gerekeni -kocası Bater da dahil olmak üzere- herkes biliyor. Tuya, kocasını boşayıp, onun ve iki çocuğunun hayatta kalmalarını sağlayacak, 'eli ayağı tutan', 'güçlü' bir erkek bulmalı.

Çöle direnmek

Film, en güzel numarasını tam da burada yapıyor; Tuya, kocasını boşuyor ve her türlü evlenme teklifine açık olduğunu söylüyor. Ancak bir şartı var: Onunla evlenecek olan kişi, kocası Bater'e de bakmalı. Tuya, hem Çöl'ün Yasası'nı kabul ediyor, hem de ona kendince isyan ediyor. Yalnızca 'güçlü erkekler'in ayakta kalabileceği, her şeyin beslenecek kaç kafa olduğu hesabına göre yapıldığı bir yerde, devesinin üstüne çıkıyor ve Çöl'e karşı ne kadar direnilebilirse o kadar direniyor. Çöl'ün (ya da Erkek'in) Yasası en sonunda onu ağlatsa da, o yine de güçlü bir kadın olarak istediğini elde etmiş oluyor. Etrafındaki erkeklerin bir türlü açamadığı kuyulara rağmen, o, hayatta kalmayı, sevdiği adamın/adamların yanında olmayı, suya ulaşmayı başarıyor. Hem sakat kocasıyla, hem yeni damat Sen'ge ile hem de –tüm acımasızlığına rağmen ondan kopamayacağını bildiği- Çöl ile evleniyor. Poligami iktidarın simgesiyse eğer, Tuya bu çölün en güçlüsü oluyor.

"Tuya'nın Evliliği", en başta vaat ettiği sadeliği tüm film boyunca koruyamadığından biraz kan kaybediyor. Çölün gündeliğini tüm basitliğiyle ve alabildiğine sakince veren anlatım, 'ince' bir mizah yapma hevesine düşünce ya da olaylar biraz dramatize edilmeye başlanınca filmin pathos'u kıvamını yitiriyor. Ama Tuya'yla birlikte filmin başrolünde olan çöl o kadar sinemasal ve o kadar karşı konulmaz bir cazibeye sahip ki, film izleyenin üzerinde anlattığı diyarlardan bir iz bırakmayı başarıyor. Böylece yönetmen Wang de asıl amacına ulaşmış oluyor.

alıntıdır